• 26 Jul, 2020

O dugoj naseljenosti prostora na kojem leži Sarajevo svjedoče brojni tragovi što su za sobom ostavili neolitska butmirska civilizacija, Iliri, Romani, srednjovjekovne slavenske države... A, od trenutka kada je osmanski vojskovođa Isa - beg Ishaković, oko 1460. godine udario temelje Sarajevu, grad se neprestano širi, apsorbirajući i potom reflektirajući razne uticaje kojima je stoljećima bio izložen.

Urbana jezgra Sarajeva začeta je podizanjem Careve džamije i gradskih četvrti na lijevoj obali Miljacke, dok je trgovište koje su Osmanlije zatekle na desnoj obali Miljacke sa vremenom preraslo u koloplet zanatskih čaršija, danas poznatih po imenu Baščaršija.

U 16. i 17. stoljeću Baščaršija je bila najveći trgovački centar središnjeg Balkana, a danas je historijska jezgra grada, gdje se, uz brojne znamenitosti nalazi i epicentar tradicionalne zanatske proizvodnje i gastronomske ponude.

Prve objekte u staroj sarajevskoj čaršiji podigli su Isa-beg Ishaković i najveći vakif Sarajeva Gazi Husrev-beg, koji je od 1521. do 1541. sagradio Gazi Husrev-begovu džamiju, hanikah, bezistan, Sahat kulu, Kuršumli medresu, Imaret, stotine dućana...

Od tadašnjih hanova i karavan-saraja očuvan je jedino Morića han, koji posjetiocima unikatnom arhitekturom dočarava atmosferu mjesta u kojima su se u davna doba sretali putnici – namjernici iz svih krajeva svijeta.

U osmansko doba je u Sarajevu izgrađen veliki broj džamija. Onih monumentalnih poput Gazi Husrev-begove, Careve, Ali-pašine, ali i intimnijih poput Baščaršijske, Ferhadije, Bakr Babine, Bakijske, Čekrekčijine...

Sat na sarajevskoj Sahat - kuli jedini je javni sat u svijetu koji mjeri lunarno, a la turca vrijeme, po kojem se određuje vrijeme islamskih dnevnih molitvi i prema kojem se smjena dana dešava u trenutku zalaska sunca.

U gradu je nekada postojalo stotine sebilja (javnih česmi u obliku kioska), a danas je jedini sačuvan onaj Wittekov na Baščaršijskom trgu, nadaleko prepoznatljivi simbol Sarajeva.

Posjetioci obično žele „obuhvatiti“ Sarajevo pogledom sa nekog od vidikovaca, a posebno ih oduševljava šetnja do zidina Starog grada Vratnika, koje su oko tog naselja poviše Baščaršije izgrađene nakon što je Eugen Savojski 1697. provalio do Sarajeva, opljačkavši i spalivši grad.

Nekad se u sklopu vratničkog bedema nalazilo pet utvrđenja - tabija, od kojih su danas u relativno dobrom stanju Bijela i Žuta - Jekovačka tabija, sa koje u vrijeme svetog islamskog mjeseca ramazana u sumrak tradicionalno puca top, koji označava trenutak prekida cjelodnevnog posta.

Jedini potpuno očuvani komad odbrambenog zida jeste onaj između kapi-kula Ploče i Širokac, koji danas, sa ove dvije kapi-kule, pripada Muzeju Alija Izetbegović.

U Sarajevu se mogu vidjeti i stećci - kameni nadgrobni spomenici iz predosmanskog perioda. Neki od njih su remek djela srednjovjekovne umjetnosti, a najpoznatiji je Zgošćanski stećak, koji se nalazi u vrtu Zemaljskog muzeja BiH.

Na zanimljivu historiju Sarajeva i bogatu kulturu naroda koji ovdje žive podsjećaju brojni objekti, poput jednog od najstarijih sakralnih objekata u Sarajevu - Stare pravoslavne crkve, posvećene Svetim arhandželima Mihailu i Gavrilu. Pretpostavlja se da je izgrađena sredinom 16. stoljeća, i to na mjestu još starije crkve.

O višestoljetnom životu Jevreja u Sarajevu svjedoče: Stari hram, u kojem se danas nalazi Muzej Jevreja, Staro Jevrejsko groblje, koje je jedno od najvećih posljednjih počivališta Jevreja u Evropi, Galerija Novi Hram, Aškenaška sinagoga i sarajevska Haggadah, koja se čuva u Zemaljskom muzeju BiH.

Dolaskom Austro-Ugarske uprave u gradu se podižu višespratnice izgrađene u zapadnoevropskom stilu, ali i monumentalne građevine, poput Sarajevske Vijećnice, svjetskog simbola susreta civilizacija. Ovo sjedište gradske uprave izgrađeno je u pseudomaurskom stilu, koji je arhitektonski spoj Istoka i Zapada.

Susret Istoka i Zapada se u Sarajevu najbolje može doživjeti na mjestu pod nazivom „Sarajevo susret kultura“, gdje se Sarači sa svojim orijentalnim šarmom nalaze nasuprot Ferhadiji i njenoj zapadnjačkoj gracioznosti.

Crkva Svetog Ante Padovanskog, sagrađena 1882. godine, bila je jedina katolička bogomolja u gradu do završetka gradnje Katedrale Srca Isusova 1889. godine.

Nakon austrougarske okupacije u Sarajevu raste i broj evangelista, te dolazi do potrebe za gradnjom evangelističke crkve. Crkva je izgrađena 1899. godine, kao jedna od najljepših zgrada u Sarajevu, a u njoj je danas smještena Akademija likovnih umjetnosti (ALU).

Ispred zgrade ALU nalazi se atraktivni pješački most Festina Lente, izgrađen 2012. godine kao projekat studenata Odsjeka produkt dizajna Akademije, čiji je cilj bio stvoriti novi simbol grada. Na sredini mosta se nalazi heliks, kao simbol kapije - tradicionalnog elementa bosanske arhitekture. Kroz heliks se iz gradskog centra prelazi u prostor umjetnosti.

I ostali sarajevski mostovi pričaju zanimljive priče, više pročitajte OVDJE.

Podijeli: